زمانى که مقدار کالری دریافت شده بیشتر از کالری مصرف شده باشد، چاقى نتیجه مىشود. عوامل موثر در ایجاد چاقى شامل عوامل ارثى، پرخورى، تغییر سوخت و ساز بافت چربى، کاهش تولید گرما (یعنى فرآیندى که در آن چربى تولید انرژى مى کند)، کاهش فعالیت جسمى بدون کاهش مقدار غذاى دریافتى و برخى از داروهاست.
علل چاقی
چاقی به ذخیره چربی بیش از حد متوسط در بدن اطلاق می شود که خود به نوع و کل تعداد سلولها چربی وابسته است و اضافه وزن به عنوان وزنی از بدن که با توجه به قد و اندازه بدنی یک شخص، بیشتر از وزن طبیعی و استاندارد باشد، اطلاق می شود. امروزه چاقی و اضافه وزن به عنوان یکی از بزرگترین معضلات سلامتی گریبان گیر تعداد زیادی از مردم در کشور های مختلف است است. دلایل اضافه وزن در فرهنگ زندگی قرن 21، ناشی از کم تحرکی بر اثر مدرنیزه شدن و شهرنشینی (پشت میز نشینی، پله های برقی، آسانسور، ابزارهای کنترل از راه دور استفاده از کامپیوتر، تماشای مدت طولانی تلویزیون و ...) مصرف غذاهای چرب و غیر مفید مانند ساندویچ، دریافت زیاده از حد انرژی، بد غذایی، فشارهای درونی، استرسها، نگرانی ها، کم کاری غدد تیروئید، جنسی نر، هیپوفیز، هیپوتالاموس، اختلال در عملکرد سیستم کنترل اشتها (کمبود پروتئین و لیپتین موجب پر اشتهایی کاذب در کودکان می شود) تغییرات هورمونی بعد از سن بلوغ و یائسگی است.
از آنجا که اکثر غذاهای آماده سرشار از کالری است به گونه ای که خوردن تنها مقدار کمی از آنها کالری بدن را به شدت بالا می برد. پژوهشگران دریافته اند غذاهای پرکالری می تواند مردم را به خوردن مقدار بیشتری از آن ترغیب کند. یک وعده غذای آماده در مقایسه با سایر غذاهای حاوی مقدار زیادی انرژی است. میزان کالری این نوع غذا یک برابر و نیم بیش از یک وعده غذای سنتی است. غذاهای آماده در رژیم غذایی همراه با بی تحرکی، خطر افزایش چاقی را بالا می برد. محققان عقیده دارند افراد باید تنها نیمی از غذای آماده یک وعده را بخورند تا از مصرف انرژی و چربی زائد پرهیز شود.
افرادی که از رژیم های غذایی بی ارزش اما پر کالری استفاده می کنند، 40 درصد بیش از افرادی که از رژیم های غذایی حاوی سبزیجات، میوه ها، شیر و مواد غذایی کم چرب و حاوی فیبر فراوانی استفاده می کنند، در معرض اضافه وزن قرار دارند.
عوارض چاقی و اضافه وزن
چاقی و اضافه وزن از جمله بیماری های غیر واگیر است که بیماری های متعدد دیگری را نیز به دنبال دارد. چاقی و اضافه وزن موجب بیماری های فشارخون بالا، دیابت نوع دو، افسردگی، بیماری های قلبی – عروقی، سرطان های کولون، کلیه، مری، معده، رحم، پستان، سخت شدن جدارهای رگها، بیماری های کبدی، صفراوی، سنگ کیسه صفرا، آرتروز، اختلالات تنفسی، نقرس، واریس، نازایی، پر مویی زنان، فتق، آسیب عضلات اسکلتی، مشکلات پوستی، کوتاه شدن عمر و فقر اجتماعی و محرومیت از آن می شود. از بیماری های شایع در ایران که دلیل آن چاقی است، دیابت نوع دو و فشار خون بالا است. به طوری که تقریباً 85 درصد از افراد دیابتی، به دیابت نوع دو مبتلا هستند که 90 درصد آنها اضافه وزن دارند.
تنها روش مقابله با چاقی تغذیه سالم و ورزش است
موفقترین راهبرد در زمینه کاهش وزن شامل کاهش کالرى دریافتى، افزایش فعالیت جسمى، افزایش مصرف فیبرهاى غذایى، انتخاب غذاهاى خوشمزه و سالم، کاهش مصرف چربى و رفتار درمانى جهت بهبود و اصلاح عادات غذایى و فعالیت هاى جسمى است.
برای کاهش وزن بخصوص در افرادی که چاقی آنها ژنتیکی نیست و بیشتر در اثر عادات بد زندگی است، تغییر وضعیت غذا خوردن، رژیم صحیح غذایی و ورزش توصیه می شود. برای کاهش وزن در کنار روش صحیح تغذیه، باید تمرینات ورزشی را به طور منظم و مداوم انجام داد.
نکته:
کارشناسان تغذیه اعتقاد دارند مهمترین بخش یک برنامه کاهش وزن صبر و تحمل است. شما یک شبه چاق نشده اید که یک شبه لاغر شوید. صبور باشید و فریب تبلیغات را نخورید.
مطالب مرتبط