کاهش وزن برای افراد مبتلا به دیابت

دیابت یا همان مرض قند شایع‌ترین بیماری متابولیک در سرتاسر دنیاست و مشخصه اصلی آن افزایش پایدار و بالای قند خون است. از یک منظر دیابت به انواع دیابت نوع یک و دو و دیابت حاملگی تقسیم می‌شود. 

 

در دیابت نوع1 که % 15- 10 کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد تولید انسولین از پانکراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین کنند. دیابت نوع1 اغلب در سنین زیر 30 سال به وجود میا‌ید.

در دیابت نوع 2 که بیشتر در بالغین بالای 30 سال و چاق دیده می‌شود و % 90- 85 کل موارد دیابت را شامل می‌شود انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی‌کند. در واقع یا پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یااینکه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارایی لازم است.

دیابت حاملگی به دیابتی گفته می‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود می‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

چه کسانی مستعد ابتلا به نوع دوم دیابت هستند؟

تمامی افراد بالای 40 سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع2 هستند و باید هر 3 سال یک‌بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. افراد دچار اضافه وزنی که حداقل یکی از شریط زیر را داشته باشند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع2 هستند و انجام آزمایشات مکرر قند خون در آ‌ن‌ها باید در سنین زیر 40 سال یا با فواصل کوتاهتر (هر 2- 1 سال) انجام شود. این شریط عبارتند از: وجود سابقه ابتلا به دیابت در بستگان درجه اول، سابقه ابتلای فرد به دیابت پنهان (مرحله پیش از دیابت)، سابقه ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه تولد نوزاد، وزن بیشتر از 4 کیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاری‌های مادرزادی،

بالا بودن فشارخون (فشارخون ماکزیمم بیشتر از 140 و یا مینیمم بیشتر از 90 میلی‌متر جیوه)، وجود اختلالات چربی خون یعنی تری‌گلیسرید بالاتر از 250 و یا کلسترول با دانسیته کم (HDL) کمتر از 35 میلی‌گرم در دسی‌لیتر، سابقه ابتلا به کیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماری‌های قلبی- عروقی (تنگی رگ‌های قلب، انفارکتوس قلبی یا سکته مغزی). در این مطلب بحث تاثیر چاقی و اضافه وزن در دیابت به عنوان یکی از مهمترین عوامل ابتلا به دیابت است.

تاثیر کاهش وزن در درمان دیابت

کاهش وزن به شما کمک می کند تا بتوانید مقدار انسولین و داروهای دیگری که مصرف می کنید را کاهش دهید. اگر دارای اضافه وزن هستید و به دیابت نوع 2  نیز مبتلا می باشید تنها کاهش چند کیلوگرم از وزنتان می تواند مقدار قندخون شما را پایین آورده  و سبب بهبود سلامت شما گردد اینکار باعث می شود شما احساس بهتری داشته باشید. 

مهم نیست که وزن شما چند کیلوگرم است کاهش وزن موجب بهبود چشمگیر قندخونتان می شود. دانشمندان  انستیتو بهداشت ملی دریافتند که ترکیب رژیم غذایی و ورزش می تواند خطر ابتلا به دیابت را تا 58 درصد کاهش دهد. دراین تحقیق افراد شرکت کننده دارای اضافه وزن با متوسط نمایه ی توده ی بدنی 34 بودند و میزان قند خونشان بالاتر از نرمال بود اما در حد ابتلا به دیابت نبود.

فواید کاهش وزن برای دیابتی ها

• کاهش مقدار قندخون
• کاهش فشار خون
• بهبود مقدار کلسترول خون
• کاهش فشار بروی لگن، زانو، قوزک و پا
• احساس پرانرژی بودن
• آسان تر حرکت کردن برای انجام کارهای روزمره
• تنفس آسانتر

چه رژیم هایی مناسب افراد مبتلا به دیابت نیست

رای افراد دیابتی نظارت بر مصرف کربوهیدرات ها بسیار مهم است زیرا کربوهیدراتها بیشترین تأثیر را بر قند خون دارند. کربوهیدرات ها در مراحل اولیه ی هضم به مولکولهای قند شکسته می شوند. استفاده از کربوهیدراتهای مرکب( مانند نانهای تهیه شده ازگندم کامل و سبزیجات ) به افراد دیابتی توصیه می شود زیرا این نوع کربوهیدراتها خیلی آهسته جذب می شوند درنتیجه از افزایش ناگهانی قند خون پس از خوردن آنها جلوگیری  می شود.

 بدترین مورد کربوهیدراتها برشهایی از نان سفید است. خوردن نانهای تهیه شده از گندم کامل به افراد دیابتی توصیه می شود. خوردن مقدار بسیار کمی کره ی بادام زمینی با نانهای گندم کامل  برای افراد دیابتی مفید است.

استراتژی تمام رژیم های غذایی خوردن مقادیر بسیار کمی از کربوهیدراتها است که می تواند برای افراد دیابتی بسیار خطرناک باشد. زمانیکه بدن کربوهیدرات لازم را برای سوزاندن به عنوان انرژی در اختیار نداشته باشد، متابولیسم بدن تغییرمی کند و حالت کتواسیدوز ایجاد می شود که در آن چربیها به جای کربوهیدراتها سوزانده می شوند. دراین حالت شما احساس گرسنگی کمتری می کنید و نسبت به حالت عادی غذای  کمتری می خورید اما کتواسیدوز طولانی مدت موجب بروز مشکلاتی برای سلامت  شما می شود.

کتواسیدوز سبب کاهش تحویل اکسیژن به بافتها وایجاد استرس در چشم ها ، کلیه ها، قلب و کبد  می گردد. به همین علت است که رژیم پر پروتئین و کم کربوهیدرات  اتکینز برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیست.

سوال اینجا است افراد دیابتی چگونه وزن خود را کم کنند؟

افراد دیابتی نیاز به رژیم غذایی بسیار متعادلی دارند که بدن آنها بتواند بدون رفتن به مرحله ی کتواسیدوز مواد غذایی مورد نیاز خود را بدست آورد. رای همه ی افراد کاهش وزن یک چالش بزرگ محسوب می شود. برای افرادی که انسولین تزریق می کنند این چالش بسیار مشکلتر است زیرا آنها درهنگام افت قند خون مجبور به خوردن مواد قندی می شوند. هنگامیکه شما مجبور باشید کالری مصرفی خود را کاهش دهید به دقت دوز صحیحی از دارو را مصرف کنید  تا دچار افت قندخون  و به دنبال آن بهم ریختن رژیم غذایی خود نشوید. درحقیقت کاهش یا افزایش قندخون هر دو برای افراد مبتلا به دیابت دو نگرانی عمده است. در نتیجه راه کاهش وزن در افراد مبتلا به دیابت ورزش است.

یکی از فواید ورزش کمک به تعادل مقدار قند درخون است بنابراین درصورت انجام ورزش همگام با رژیم غذایی برای کاهش وزن  نیازی به کاهش شدید کالری مصرفی ندارید . 20 دقیقه پیاده روی بیشتر درطول روز می تواند به شما کمک می کند که مقدار کمی غذا بیشتر از مقداری که در رژیم لاغری تعیین شده است، بخورید.برای مثال به جای کاهش 500 کالری ازمواد غذایی می توانید تنها 200 تا 300 کالری را کم کرده و به جای آن با انجام ورزش نتیجه ی بهتری درکاهش وزن بدست  آورید .علاوه براینکه مقدار  قند خون شما تحت کنترل قرار گیرد با انجام ورزش مقدار وزنی را که از دست  داده اید به ثبات می رسانید و از سوی دیگر هر چه کاهش وزن آهسته تر باشد  ایمن تر بوده و رسیدن به ثبات در آن وزن آسان تر می شود.

! تمامی افراد دیابتی قبل از شروع فعالیت بدنی باید با پزشک معالجشان مشورت کنند.

! توجه به علائم افت قند خون در هنگام ورزش و پس از آن بسیار مهم است.

تاثیر ورزش های قدرتی و هوازی بر میزان قند خون 
ورزش های قدرتی مدت بروی قند خون شما چند ساعت پس از ورزش  تأثیر می گذارند در حالی که ورزش های هوازی مانند پیاده روی، دویدن آرام  و دوچرخه سواری سبب کاهش سریع قند خون می شوند. 

• ورزش های قدرتی : ورزش هایی مانند بلند کردن وزنه، استفاده از نوارهای ارتجاعی یا کار با دستگاه های بدن سازی
• ورزش های هوازی: ورزش هایی مانند پیاه روی یا به آهستگی دویدن، شنای آرام یا نرمش در آب، دوچرخه سواری، رقصیدن و شرکت در کلاس های ایروبیک

نقش ورزش در پیشگیری از دیابت نوع 2 نتایج یک بررسی گسترده تحت عنوان "برنامه پیشگیری از دیابت" در آمریکا نشان داده  است که داشتن فعالیت بدنی روزانه و پیروی از یک تغذیه صحیح که سبب کاهش 5 تا 7 درصد وزن شود، می تواند نقش چشمگیری در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 داشته باشد.

---

مطالب مرتبط

تاثیر ورزش بر بیماری دیابت

برنج قهوه ای به درمان دیابت کمک می کند